En doorrr....!
Terwijl buiten het laatste restje ijs wegsmelt en de temperatuur stijgt, is het ook in De Essenburcht in Kootwijkerbroek aangenaam warm. Bestuurders, ambtenaren, boeren en andere betrokkenen bij de agrarische sector maken samen de balans op. Wat is er de afgelopen jaren gebeurd op en rond de boerenerven in Regio Foodvalley? En, minstens zo belangrijk: wat willen we de komende jaren gaan realiseren?
Onder het vriendelijke, gele licht van de kroonluchters, boven een kop soep en heerlijk brood, gonst het door de zaal. Een bijeenkomst als deze heeft een hoog reünie-gehalte. Mensen die elkaar een poos niet gesproken hebben, lopen elkaar tegen het lijf, informeren naar elkaars bedrijven, privéomstandigheden en plannen.
Desondanks begint het programma stipt om 13.00 uur met een welkom door dagvoorzitter Marcel Wijnen van Rabobank. Hij benadrukt, zoals we deze middag vaak zullen horen, dat samenwerken in Regio Foodvalley cruciaal is én dat daarin de afgelopen jaren al grote stappen zijn gezet.
Pachtbeleid
Na de enthousiaste opening van Marcel worden de Rhenense wethouder Bert Fintelman en varkens- en melkveehouder Linda Versteeg (LTO Gelderse Vallei) op het podium geroepen. Zij maken concreet wat Marcel bedoelt toen hij sprak over ‘samenwerken’. ‘Wij komen elkaar veel tegen,’ vertelt Bert Fintelman. Linda knikt. Fintelman vervolgt: ‘Dat is goed, maar soms schuurt het. Zo wilden we in Rhenen het pachtbeleid veranderen, maar toen liet onder andere Linda van zich horen. We hebben veel met elkaar gesproken en de erfpacht intact gelaten, zodat dit in lijn blijft met wat boeren nodig hebben, namelijk zekerheid op de lange termijn.’
Wolf
Na het Rhenense duo is de microfoon voor Conny van den Top uit De Valk. Zij heeft melk- en pluimvee, en is aangehaakt bij diverse studiegroepen en initiatieven op het gebied van natuurinclusieve landbouw. Ze deelt het podium met Gerdien Kleijer, die de nieuwe aanvraag Experimenteerlocatie Foodvalley Waardeert voorbereidt. Conny vertelt over de stappen die ze heeft gezet op haar bedrijf, Gerdien legt aan de hand van een model uit waaraan we graag in Regio Foodvalley willen (blijven) werken, in een zogeheten Experimenteerlocatie.
Conny doet tot besluit nog een heldere oproep aan de aanwezigen van het ministerie van LVVN in de zaal: ‘Maak alstublieft een beheerplan voor de wolf! En komen jullie er niet uit, kom dan naar ons toe. Dan doen we het samen.’
‘Zorg dat er niet over jou besloten wordt, maar mét jou en het liefst door jou’
Bedrijvenmeetnetwerk
Reinand Jansen stapt naar voren. Hij is kalverhouder en een van de deelnemers aan het bedrijvenmeetnetwerk dat binnen Boer aan het Roer is opgezet en ammoniakemissie op bedrijfsniveau meet. Hij vertelt dat hij voorzichtig veranderingen in het rantsoen van zijn kalveren doorvoert, maar nog geen harde uitspraken kan doen over het effect daarvan (dat er overigens lijkt te zijn). Over zijn deelname aan Boer aan het Roer is hij wel uitgesproken. Reinand hoopt dat meer kalverhouders zich zullen aanmelden. ‘We hebben verschillende soorten stallen, variatie in hoeveelheid putruimte, oude en nieuwe stallen, enz. Dus hoe meer mensen er meedoen, hoe meer we kunnen onderzoeken. Voor mijzelf betekent meedoen dat ik focus op de bal hou en niet aan de zijlijn sta. Zorg dat je erbij bent, dat er niet over jou besloten wordt, maar mét jou en het liefst door jou.
Experimenteren
Na Reinand vertelt Ron van Burgsteden, melkveehouder uit Leusden, hoe hij met een aantal collega’s nitraat in het water meet. ‘Ik zit tegen het Valleikanaal aan en ben betrokken bij waterschap Vallei en Veluwe. Het meten is heel eenvoudig: we hangen een stickie in het water, wachten even, maken er een foto van en laten die lezen door een app. Het is wellicht niet 100 procent wetenschappelijk, maar geeft wel een goede indicatie. Wat blijkt? Het water langs mijn bedrijf zit lager in nitraat dan de Kaderrichtlijn Water vereist. Gras blijkt de heilige graal. Ik denk dan: we hebben dus meer gras nodig, en meer gras betekent: we moeten niet naar minder, maar juist naar méér koeien toe.’ Deze suggestie van Ron oogst vrolijke bijval uit de zaal. Andrea Swenne, gebiedsmaker bij Waterschap Vallei en Veluwe, staat letterlijk en figuurlijk naast Ron en vertelt over uitdagingen waarmee het waterschap te maken heeft: ‘We zien extremen toenemen: vorig jaar was het kletsnat, straks kan het weer kurkdroog zijn. We moeten daarop reageren, boeren en waterschap. Door samen te experimenteren, leer je elkaars taal spreken en kom je naast elkaar te staan. Dat nemen wij vanuit het veld mee naar de mensen op kantoor.’
‘Gras blijkt de heilige graal’
Diensten
Gerdine Frens van BoerenNatuur heeft goed nieuws: ‘We gaan de huidige pakketten herindexeren, want daar wringt de schoen bij het Anlb. De vergoedingen moeten echt omhoog. Ook willen we weidevogelbeheer uitbreiden en verdiepen.’ Fije Visscher reageert vanuit de zaal: ‘Mooi dat er meer budget komt, maar we moeten af van de term ‘vergoedingen’. Boeren leveren diensten, en horen daar gewoon, net als ieder ander, voor betaald te worden.’ Gerdine is dat met hem eens, en vervolgt: ‘Voor samenwerkingsverbanden en kennisdeling moet ook budget komen, daar wordt aan gewerkt.’
Ondernemersplannen
Na Andrea, Ron en Gerdine is het woord aan Marit Rietveld van gemeente Ede en pluimveehouder Pieter Bouw. Zij vertellen samen over de spannende exercitie van de Ondernemersplannen. Kort gezegd: een boer die stikstof wil reduceren, maakt een plan en krijgt na toetsing en goedkeuring, ondersteuning bij de uitvoering van zijn plan. ‘Echt een maatwerkaanpak,’ legt Marit uit. ‘Met als belangrijke vraag voor de gemeente: kunnen wij op basis van dit plan duidelijkheid bieden aan de ondernemer?’ Pieter zegt eerlijk: ‘Ik was en ben best sceptisch, maar ik heb een dochter die door wil met varkens. Dus we maken een plan en kijken wat kan. Ook maken we op deze manier inzichtelijk waar we tegenaan lopen.’ Marit vult aan: ‘We moeten ergens beginnen, daarom is het heel fijn dat ondernemers meedoen!’
‘Wij staan voor de jonge boeren en hun toekomst’
Samen
De uitsmijters van het plenaire gedeelte zijn Bert van de Stroet, voorzitter AJK Stroe Wekerom, en Henk Kievit, voorzitter Landbouwnetwerk Foodvalley. Bert constateert, zonder iemand te willen beledigen, dat er toch wel veel ‘oudere mensen’ in de zaal zitten. ‘Stuur uw zoon of dochter naar ons toe,’ nodigt hij uit, ‘want wij staan voor de jonge boeren en hun toekomst. Wij moeten het samen gaan doen!’ Henk sluit zich aan bij Bert en knoopt daar nog een oproep voor het gehoor aan vast: ‘Blijf niet achterover zitten, maar doe mee met een van de pilots, experimenten en onderzoeken binnen Boer aan het Roer. Alleen samen kunnen we de uitdagingen van de agrarische sector aan en samen kunnen we de bedrijven in onze regio een stap verder brengen.’
Stands
Na deze ferme oproep en de afsluiting door voorzitter Marcel Wijnen stromen de aanwezigen naar de diverse stands. Het waterschap is aanwezig om vragen te beantwoorden, het Agroloket Regio Foodvalley waar iedereen met zijn/haar vragen terecht kan, en verder allerlei vertegenwoordigers vanuit het agrarisch onderwijs, overheden, belangenbehartiging, commerciële en ondersteunende partijen. Onder het genot van een hapje en een drankje laten de aanwezigen zich informeren.
We hoorden deze middag heel vaak, als gevolg van de stikstofimpasse: ‘We weten niet wat we kunnen,’ en: ‘Alles zit op slot’. Toch lijken veel mensen vrolijk naar huis te gaan. Een bewijs dat, nog voordat de nieuwe pilots en proeven zijn gestart, je het inderdaad samen moet doen. Want goed boeren kunnen boeren niet alleen.
Tekst: Carola Mosselman
Video: Yannick Moolhuizen – Your Movies
